#1 Lokale democratie herbekijken met en voor de inwoners van Oudergem
De gemeente is het eerste contactpunt tussen burgers, overheidsinstanties en politici. Als eerste venster van de democratie kan ze zodanig functioneren dat het vertrouwen van de burgers in politici wordt versterkt en dat ze betrokken kunnen raken bij kwesties die voor hen belangrijk zijn.
Voor ecologen is het daarom essentieel om voorop te lopen op het gebied van transparantie en burgerparticipatie. Beide garanderen een levendige, dynamische en inclusieve democratie. Toegang tot openbare besluitvorming hangt niet alleen af van duidelijke, uitgebreide en toegankelijke informatie voor burgers, maar ook van hun deelname aan het besluitvormingsproces.
Om deze twee principes eerlijk en effectief te implementeren, stellen we een reeks concrete instrumenten en verbintenissen voor waar iedereen baat bij heeft.
1. Voor een gemeente met transparantie
Transparantie is de hoeksteen van een echte democratie en bevordert de onpartijdigheid en objectiviteit van de openbare dienst. Transparantie moet overheidsbeslissingen niet alleen zichtbaar maken, maar mensen ook in staat stellen om hun context en de achterliggende factoren te begrijpen.
- We zullen de informatie van gemeentelijke organen (agenda’s, notulen van gemeenteraden, commissies, begrotingen en jaarrekeningen, openbare onderzoeken, enz.) voor iedereen toegankelijk en begrijpelijk maken via een vernieuwde gemeentelijke website, papieren versies of digitale kiosken op openbare plaatsen zoals de gemeentelijke bibliotheek of het jeugdcentrum.
- We zullen teams opleiden die regelmatig beschikbaar zijn om gebruikers te ondersteunen en we zullen een speciaal ontvangst aanbieden binnen lokale overheidsdiensten voor mensen die onder de digitale kloof lijden.
- We zullen de oprichting van andere openbare digitale ruimten ondersteunen om de digitale kloof te bestrijden en training te geven in het gebruik van nieuwe technologieën.
- We zullen openbare teams van IT-specialisten ondersteunen om mensen die niet digitaal geletterd zijn te helpen hun rechten uit te oefenen en hun burgerschap te uiten.
- We zullen de streaming van gemeenteraad uitbreiden en de toegang tot opnames langer behouden.
- We zullen gemeenteraadsleden toestaan om de redenen voor hun stem in de notulen op te nemen, met name in het geval van onthoudingen of tegenstemmen, om meer transparantie van beslissingen te garanderen.
- We zullen toelaten dat alle democratische partijen die vertegenwoordigd zijn in de gemeenteraad, evenals burgers en verenigingen, een platform hebben in ‘De Oudergemnaar’, met uitsluiting van entiteiten die aanzetten tot discriminatie, haat en/of geweld.
- We zullen de inwoners van Oudergem aanmoedigen en informeren over hoe ze gebruik kunnen maken van hun recht om een verzoekschrift in te dienen bij de gemeenteraad.
- We zullen buurtcomités en straatfeesten ondersteunen en de lokale overheid meer apparatuur en technische ondersteuning bieden.
- We zullen redelijke regelingen treffen voor de toegang tot gemeenteraadsvergaderingen, zowel voor raadsleden als voor het publiek (toegang voor personen met beperkte mobiliteit, inductielus, pauzes na 2 uur vergaderen), in overeenstemming met de Belgische grondwet en het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap.
- We zullen vragen om een verslag van de activiteiten van alle organen waarin de gemeente vertegenwoordigd is. Dit verslag moet regelmatig door de vertegenwoordigers aan de gemeenteraad worden voorgelegd.
- We zullen garanderen dat in alle para-gemeentelijke structuren elke bestuurder bij zijn of haar aanstelling een handvest ondertekent waarin zijn of haar plichten, rechten en verplichtingen worden uiteengezet en dat een ethische code bevat.
2. Voor meer burgerparticipatie
Er bestaan al een en ander van burgerparticipatie in Oudergem, maar het is niet altijd gemakkelijk te begrijpen of vertrouwd genoeg voor iedereen. Samen met de bewoners en externe deskundigen willen we deze regelingen herzien om ze duidelijker en meer inclusief te maken. We willen ook de verwezenlijkingen en de stappen die nodig zijn om er te geraken zichtbaarder maken. We willen zo dicht mogelijk bij participatie met bewoners komen en tegelijkertijd de uiteindelijke beslissing als democratisch gekozen vertegenwoordigers garanderen.
- We willen een nieuwe volksvergadering oprichten, met gelaagde loting om de volledige diversiteit van de bevolking te weerspiegelen. Deze vergadering zal worden geraadpleegd over grote projecten (klimaatplan, renovatie van het stadhuis, grote mobiliteitsprojecten, enz.). Ze kan ook op eigen initiatief advies uitbrengen over elk ander onderwerp. Er wordt op toegezien dat de deelnemers goed geïnformeerd zijn over de besproken onderwerpen en op voet van gelijkheid kunnen debatteren. Het gemeentebestuur informeert de deelnemers ook over het gevolg dat aan de adviezen van de vergadering wordt gegeven en motiveert dit.
- Voordat er een raadplegingsbeleid wordt geïmplementeerd, moeten dit panel eerst van gedetailleerde informatie worden voorzien, zodat de omwonenden volledig op de hoogte zijn van alle informatie met betrekking tot het voorgestelde project. Na deze fase kan een raadpleging worden georganiseerd.
- We zullen de mogelijkheid bestuderen om een burger-initiatiefrecht in te voeren, waardoor een specifieke tekst aan de gemeenteraad kan worden voorgelegd als die door een voldoende aantal Oudergemnaars wordt voorgesteld. De gemeenteraad moet zich dan uitspreken over de tekst en zijn standpunt motiveren.
- We zullen speciaal personeel aannemen om de projecten die zijn ontwikkeld als onderdeel van de burgerparticipatie te ondersteunen en op te volgen, en om burgers door deze programma’s te begeleiden.
- We zorgen ervoor dat de tijden van vergaderingen en werkgroepen verenigbaar zijn met het managen van een professioneel en familiaal leven, en voorzien babysitvouchers voor deelnemers.
- We zullen overwegen om stimulansen te bieden om deelname aan te moedigen, zoals vergoeding van verplaatsingskosten, aankoopcheques, gratis lunches, etc. ….
- We zullen ervoor zorgen dat alle mechanismen voor burgerparticipatie toegankelijk zijn voor de hele bevolking, inclusief mensen met een handicap, door het mogelijk te maken om gebruik te maken van specifieke mechanismen.
- We zullen een digitale applicatie maken om bewoners op de hoogte te houden. Deze moet gemakkelijk te gebruiken zijn en gekoppeld zijn aan de website van de gemeente (die ook een nieuw ontwerp heeft gekregen). Inwoners kunnen de applicatie gebruiken om hun mening te geven in een keuzereferendum: ik ben het er helemaal mee eens, ik ben het ermee eens, ik ben het er niet echt mee eens en ik ben het er helemaal niet mee eens.
- We organiseren discussies tussen gekozen vertegenwoordigers en bewoners over actuele onderwerpen die de lokale gemeenschap aangaan.
3. Voor een grotere participatie van jongeren
- We zullen een lokale kinderraad en een lokale jeugdraad oprichten en in stand houden, zodat ze een volwaardige rol kunnen spelen in het leven van de gemeente en hun mening en ideeën kunnen geven. We zullen ervoor zorgen dat deze raden toegankelijk zijn voor jongeren en kinderen met een handicap, door het gemakkelijker te maken om redelijke aanpassingen aan te vragen (toegankelijkheid voor PBM’s, inductielussen, enz.).
- We gaan een programma opzetten om het bewustzijn van burgerparticipatie op school te vergroten, maar ook in samenhang met het burgerparticipatieproject van de plaatselijke hogeschool. Hiervoor zoeken we de steun van gespecialiseerde verenigingen.
- We geven kinderen en jongeren een plaats bij de aanleg of renovatie van parken en openbare ruimten in het algemeen. Speeltuinen en andere speelruimten zijn vaak sterk geformatteerd, ontworpen met gestandaardiseerde toestellen die weinig ruimte laten voor verbeelding en creativiteit. Openbare ruimten worden heel anders ervaren door jongeren, die andere behoeften en gewoonten hebben.
4. Versterking van de betrokkenheid van burgers bij het financieel beheer van de gemeente
- In de vijf dagen voorafgaand aan de gemeenteraad publiceren we de ontwerpresoluties van de vergaderingen en samenvattende toelichtingen om u te helpen de agendapunten te begrijpen en in hun context te plaatsen (behalve voor agendapunten die dringend zijn).
- We zullen het voor gemeenteraadsleden gemakkelijker maken om toegang te krijgen tot de gemeentelijke vergaderzalen, zodat ze dossiers kunnen voorbereiden en kwesties onderling en, indien nodig, met de gemeentelijke diensten kunnen bespreken.
- We zullen de bevolking betrekken bij het debat over de gemeentebegroting: door debatten te organiseren tussen verkozenen en burgers over het gebruik van de buitengewone begroting, en door ook opleidingen over gemeentefinanciën aan te bieden aan verkozenen en burgers. In scholen worden de gewone en buitengewone begrotingen systematisch voorgesteld tijdens vergaderingen met ouderverenigingen om de geplande projecten toe te lichten en de ouders de kans te geven hun mening te geven.
5. Voor een gemeenschap waar mobiliteit wordt gebouwd met de bewoners in gedachten
Mobiliteitsbeleid heeft een directe invloed op onze levensstijl en veranderingen op dit gebied kunnen worden gezien als een aanval op onze vrijheid om te reizen. Het is cruciaal om inspraakmechanismen te voorzien die verder gaan dan de wettelijke vereisten (openbaar onderzoek, overlegcomité). In Oudergem is het essentieel om ruimtes te creëren voor participatie en co-constructie van het mobiliteitsbeleid, aanpasbaar aan de plaatselijke behoeften en projecten.
- We zullen de organisatie van de mobiliteitscommissie herzien. Ze zal politici, de administratie, het maatschappelijk middenveld, de inwoners van Oudergem en de handelaars samenbrengen om de mobiliteitsproblemen van de gemeente te bespreken. Deze besprekingen zullen ervoor zorgen dat met ieders vragen en behoeften rekening wordt gehouden. Deze commissie moet worden geraadpleegd voordat er beslissingen worden genomen.
- We zullen verkennende wandelingen ter plaatse organiseren om de projecten uit te leggen aan de plaatselijke bewoners, waarbij we visuals gebruiken om ze begrijpelijker te maken en te ondersteunen.
- We zullen oproepen lanceren voor burgerprojecten over mobiliteitskwesties om probleemsituaties aan het licht te brengen die niet door de autoriteiten zijn geïdentificeerd en collectieve intelligentie te gebruiken om projecten te ontwerpen.
- We zullen evaluatieprocessen opzetten waarbij mobiliteitsprojecten worden beoordeeld door lokale bewoners, zodat conclusies kunnen worden getrokken en noodzakelijke aanpassingen kunnen worden gedefinieerd.
- We zullen kinderen, jongeren en mensen met beperkte mobiliteit betrekken bij besluitvormingsprocessen om te profiteren van hun specifieke perspectief op mobiliteitskwesties.
6. Maatregelen om administratieve procedures te vereenvoudigen
Terwijl we de fysieke toegang tot de administratieve diensten die rechtstreeks van invloed zijn op burgers blijven behouden, zullen we doorgaan met het ontwikkelen van elektronische loketten, die eenvoudiger toegang bieden en een snellere verwerking van verzoeken door de administratie mogelijk maken. Hetzelfde geldt voor de indiening en verwerking van vergunningsaanvragen en de organisatie en monitoring van openbare onderzoeken. We zullen uiteraard waken over de digitale kloof en toegang bieden tot “papieren” versies van documenten, terwijl we “fysieke” kantooruren blijven behouden.
7. Middelen bundelen om lokale diensten efficiënter en goedkoper aan te bieden
- We zullen de bundeling van diensten en de kostendeling tussen gemeenten versterken. Er zal voorrang worden gegeven aan het poolen van diensten met naburige gemeenten (Watermaal Bosvoorde, Sint-Pieters-Woluwe, enz.), in het bijzonder voor het beheer van :
- infrastructuur (verzorgingstehuizen, crèches, sportcentra, zwembaden, culturele centra, enz;)
- overheidsopdrachten voor de aankoop van dure apparatuur;
- vaardigheden in een context waarin meer en meer lokale overheden het erg moeilijk vinden om bepaalde specifieke profielen te rekruteren
- We blijven synergiën ontwikkelen tussen de gemeente en het OCMW, in het bijzonder synergiën met betrekking tot de zogenaamde “ondersteunende” functies: personeelsbeheer, openbare aanbestedingen (IT, bestellingen van brandstoffen, wagenpark, fietsen ter beschikking gesteld van het personeel), enz.
8. Eerlijke en herverdelende lokale belastingen bevorderen
We geven de voorkeur aan duurzame investeringen die op lange termijn geld besparen. Het is essentieel om rekening te houden met de toekomstige kosten van een investering (onderhoudskosten, werk uitgevoerd door diensten, gegenereerde besparingen, enz.).
- Naast de veiligheids- en gezondheidsdoelstellingen zullen de investeringen van Oudergem vooral gericht zijn op het versnellen van de ecologische en solidaire transitie.
- We zullen beheersinstrumenten implementeren om het energie- en waterverbruik te rationaliseren, wat besparingen oplevert en de CO2-uitstoot vermindert. We zullen de implementatie bestuderen van gecentraliseerd beheer op afstand voor gemeenschapsgebouwen en scholen, zodat de temperatuur kan worden geregeld op basis van de bezetting.
- We zullen zorgen voor het gebruik van materialen van biologische oorsprong in nieuwe gebouwen en renovaties (clausules die in bestekken moeten worden opgenomen). Materialen die niet alleen koolstofarm zijn, maar ook lokaal: een combinatie die niet alleen bespaart op CO2-uitstoot, maar ook op kosten, waar de prijs van materialen op oliebasis volatieler is.
- We zullen de gemeenteraadsleden meer betrekken bij het opstellen van de begroting. Op administratief niveau is de voorbereiding van de gemeentelijke begroting de verantwoordelijkheid van de gemeenteontvanger en het onderwerp van discussie binnen het college van burgemeester en schepenen. We zullen ervoor blijven zorgen dat gemeenteraadsleden toegang hebben tot een begrotingstool waarmee ze gemakkelijk budgetvergelijkingen kunnen maken van het ene jaar op het andere (met een historisch perspectief van tien jaar), maar ook met naburige gemeenten en regionale gemiddelden.
9. Anders investeren
De gemeentelijke financiën worden steeds krapper. Waar marges bestaan, moeten financiën een actieve rol spelen bij het ontwikkelen van investeringen die projecten ondersteunen die banen creëren, duurzaam zijn en gebaseerd op solidariteit.
- We zullen investeren in gemeenschapsprojecten in ons gebied. Bijvoorbeeld door ons ertoe te verbinden hetzelfde bedrag te investeren als dat wat door burgers wordt opgebracht (met een investeringsplafond).
- We zullen ons (op gemeentelijk of intergemeentelijk niveau) distantiëren van financiële producten die investeringen in fossiele brandstoffen, steenkool, olie, gas en kernenergie ondersteunen.
- We zullen een deel van de financiële reserves investeren in aandelen in lokale en/of regionale coöperaties.
- We zullen de ontwikkeling van coöperaties van openbare nutsbedrijven stimuleren om de taken van algemeen belang uit te voeren.
- Bij het opstellen van specificaties zullen we ervoor zorgen dat sociale en milieuclausules en clausules ter voorkoming van sociale dumping in alle contracten worden opgenomen, of het nu gaat om diensten (inclusief financiële diensten) of werken. We geven de voorkeur aan ethische en maatschappelijk verantwoorde financiële instellingen.
- We zullen ervoor zorgen dat de administratie beter uitgerust is om regionale en federale projecten aan te nemen die gefinancierd kunnen worden.