#2 Voor groenere buurten en een betere gezondheid
De natuur is essentieel voor ons welzijn. Onze prioriteit is de levenskwaliteit van elke inwoner te verbeteren door een gezonde omgeving te garanderen en de groene ruimten te versterken die een cruciale rol spelen in onze fysieke en mentale gezondheid. Dankzij ons rijk natuurlijk erfgoed, met ‘groene longen’ zoals het Zoniënwoud en onze vele parken, genieten we al van een bevoorrechte leefomgeving. Het is echter van cruciaal belang dat we deze ruimten blijven beschermen en tegelijkertijd nieuwe initiatieven ontwikkelen om elke buurt groener, schoner, stiller en meer ademend te maken. Deze acties zullen ook helpen om de herontwikkeling van de lokale biodiversiteit te ondersteunen.
Om deze doelstellingen te bereiken gaan we een actief beplantingsbeleid voeren, met name in dichtbevolkte wijken zoals Koninklijke jacht en Lebon. We zetten ons ook in om bestaande natuur te beschermen door onze plaatselijke verordeningen aan te passen en bewoners te ondersteunen die de voorkant van hun huis of hun dak willen vergroenen. We zijn ons er ook van bewust dat achtergestelde groepen vaak het hardst worden getroffen door milieu-ongelijkheid, dus de lokale overheid moet ervoor zorgen dat iedereen recht heeft op een gezonde omgeving, ongeacht waar men woont.
Maar de bescherming van ons milieu gaat verder dan alleen vegetatie. Het vermijden van het gebruik van pesticiden is een essentiële prioriteit voor het behoud van de biodiversiteit en de menselijke gezondheid. Door natuurlijke tuinbouw toe te passen, kunnen we bestuivende insecten beschermen, die van vitaal belang zijn voor onze ecosystemen, en tegelijkertijd de chemische vervuiling verminderen. Deze verbintenis maakt deel uit van een bredere benadering van milieubescherming, die ook de strijd tegen geluidsoverlast en luchtvervuiling omvat. Deze verontreinigende stoffen zijn weliswaar onzichtbaar, maar hebben tastbare gevolgen voor de gezondheid van onze inwoners. Het terugdringen ervan is een essentiële voorwaarde om een gezonde en aangename leefomgeving te garanderen.
Tot slot, hoewel straatverlichting essentieel is voor onze veiligheid, moet het verstandig worden gebruikt. Te veel kunstlicht is niet alleen schadelijk voor de plaatselijke fauna, maar tast ook onze gezondheid aan. Bovendien vormt de toename van het aantal lichtreclames, naast de hoge milieukosten, een gevaarlijke bron van afleiding voor weggebruikers, waardoor het risico op ongelukken toeneemt. Door chemische, geluids- en lichtvervuiling te verminderen, kunnen we zorgen voor een rustiger en gezonder milieu voor iedereen.
De COVID-crisis heeft ook het belang onderstreept van volksgezondheid en de cruciale rol die lokale overheden kunnen spelen bij het bevorderen van het welzijn van hun burgers. Gezondheid is niet alleen de afwezigheid van ziekte; het is intrinsiek verbonden met de kwaliteit van onze leefomgeving: of het nu in onze huizen, onze buurten of onze werkplekken is.
Ecolo-Groen zet zich in voor het welzijn van iedereen door de kwaliteit van diensten op belangrijke gebieden als onderwijs, cultuur, sociale actie, sport en toegang tot gezond voedsel verder te verbeteren. Op die manier maken we van gezondheid een transversale prioriteit die elk aspect van het gemeenschapsleven beïnvloedt.
Tot slot is de samenleving steeds gevoeliger voor dierenrechten. Ecolo-Groen zet zich volledig in voor het respecteren en beschermen van dieren. Dieren, of ze nu als huisdier of in het wild leven, zijn wezens met gevoel die een waardige behandeling verdienen. Daarom pleiten we voor een respectvolle omgang met alle levende wezens, omdat we ons bewust zijn van het belang van hun welzijn voor onze gemeenschap.
Met deze engagementen geeft Ecolo-Groen Oudergem een duidelijke en ambitieuze visie: van onze gemeente een plaats maken waar natuur, gezondheid en dierenwelzijn centraal staan. Samen kunnen we bouwen aan een groenere, gezondere en harmonieuzere gemeenschap voor iedereen.
1. De natuur een grotere rol geven in onze gemeenschap
- De herziening van het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP) geeft ons de mogelijkheid om groene gebieden (natuurlijk en semi-natuurlijk) te beschermen die nog niet zijn veiliggesteld. We willen deze gebieden identificeren en ze geleidelijk beschermen door de Bijzondere Bestemmingsplannen (BBP) te wijzigen of door een classificatie voor te stellen voor erfgoeddoeleinden of onder Natura 2000. We zullen een ecologische inventarisatie van ons gebied uitvoeren om de biodiversiteit in kaart te brengen en een actieplan op te stellen om deze te verbeteren en te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering en de druk van projectontwikkeling. Om de tien jaar zal deze inventarisatie worden bijgewerkt om onze inspanningen ten gunste van de natuur bij te sturen.
- We zullen zeer waakzaam zijn bij het beschermen van het Zoniënwoud, met bijzondere aandacht voor de randen. Deze kwetsbare gebieden worden regelmatig bedreigd door projecten die ze kunnen vernietigen of verstoren, of het nu gaat om geluids- of lichtvervuiling of om recreatieve projecten en evenementen. Wij zetten ons in voor het behoud van deze natuurgebieden door ervoor te zorgen dat het oases van rust en biodiversiteit blijven.
- We zullen bijzondere aandacht besteden aan het behoud van de halfnatuurlijke gebieden die nog steeds op ons grondgebied aanwezig zijn, zelfs als ze geen wettelijke bescherming genieten. We verbinden ons ertoe een ongunstig advies uit te brengen over elke bouwaanvraag die de vernietiging, zelfs gedeeltelijk, van deze waardevolle gebieden met zich meebrengt. Bovendien zullen we alle nodige stappen ondernemen, inclusief het indienen van beroepen en bezwaarschriften, om alle vergunningen aan te vechten die door het gewest worden uitgegeven en die deze gebieden bedreigen.
- We zullen er in het bijzonder op letten dat bij toekomstige grote vastgoedprojecten aan deze criteria wordt voldaan.
- We zullen samenwerken met plaatselijke milieuverenigingen om onze groene en semi natuurlijke ruimten te herstellen en te onderhouden.
- We zullen initiatieven opzetten zoals “Afspraak in de tuin” om onze publieke en private groene ruimtes in de kijker te zetten, en we zullen ook partnerschappen aangaan met lokale spelers (zoals Duurzame Buurten of collectieve moestuingebieden) om gemeenschapsactiviteiten te organiseren zoals wandelingen en picknicks.
2. Biodiversiteit behouden en verbeteren
- Communicatie speelt een cruciale rol in de bewustmaking van het belang van biodiversiteit. Daarom zullen we de inwoners via het tijdschrift ‘De Oudergemnaar’ regelmatig informeren over de rijkdom aan flora en fauna in onze gemeente.
- We zullen de milieudimensie integreren in elk nieuw stedenbouwkundig project. Daartoe zullen we een gids voor goede milieupraktijken opstellen op basis van een studie van het ecologische netwerk in onze gemeente. Deze gids zal ervoor zorgen dat elk project de lokale biodiversiteit respecteert en verbetert, terwijl de milieu-impact tot een minimum wordt beperkt.
- Elk jaar zullen er nieuwe koelte-eilanden worden gecreëerd, vooral in de meest kwetsbare gebieden. Deze schaduwrijke gebieden zullen op sommige plaatsen worden uitgebreid met gemeenschapsvoorzieningen (kinderspeelplaatsen, bankjes, enz.).
- We starten workshops zoals ‘klimaat- en biodiversiteitsmuurschilderingen’ om het milieubewustzijn van de gemeente en de bewoners te vergroten. Deze workshops worden gevolgd door meer praktische trainingen om de bewoners te helpen duurzamere gewoontes in hun dagelijks leven in te voeren.
- Ons algemene principe is het aanmoedigen en prioriteren van acties die een positieve bijdrage leveren aan de 3 pijlers van duurzame ontwikkeling:
- Pijler 1 – Milieu: vermindering van de uitstoot van broeikasgassen, veerkracht en aanpassing aan klimaatverandering, enz.
- Pijler 2 – sociaal: toegang tot koolstofarme energie, verlaging van energie- en mobiliteitskosten, wooncomfort, enz.)
- Pijler 3 – economisch: creëren van activiteiten en banen.
3. Bescherm bomen en stimuleer groene ruimten
- We blijven ons inspannen om onze scholen groener te maken door deel te nemen aan regionale projecten zoals “durf te groen”, om groene recreatiegebieden te creëren waar de hele gemeenschap tijdens en buiten schooltijd van kan profiteren.
- We zullen de bescherming van bomen versterken, zowel in openbare als in privéruimten, door strikte voorwaarden op te leggen voor elke kap. Dit omvat een nauwkeurige motivering, fytosanitaire beoordelingen en de verplichting om bomen op identieke wijze te herplanten. We zullen ook systematisch herinneren aan de bepalingen van de natuurverordening (bv. controle op de aanwezigheid van nesten of holen), vooral wanneer bouwprojecten gepaard gaan met het kappen van bomen, en we zullen streng toezien op de toepassing ervan.
- We zullen de periode waarin rooien verboden is vanwege de klimaatverandering verder verlengen, vanaf 15 maart en de huidige verlenging handhaven tot eind september, om vroege en late nesten beter te beschermen.
- Tegen 2030 zullen we 10% meer bomen planten in de openbare ruimte, met als doel één boom per 50 meter. Als onderdeel van het vergroenen van buurten zullen we de gemeentelijke expertise vergroten om systematisch inheemse planten te selecteren die zijn aangepast aan de klimaatverandering.
- We zullen bewustmakingscampagnes zoals “Maai mei niet” opvoeren om de bewoners aan te moedigen om de biodiversiteit te helpen behouden door minder te maaien. We zullen de wedstrijd “Oudergem in de bloemen” gebruiken om lokale, honingdragende en vaste planten te promoten.
- We zullen het maaien in de openbare ruimte beperken door de voorkeur te geven aan laat maaien en gediversifieerd maaien. Dit zal de biodiversiteit vergroten, het lawaai verminderen, de inspanningen richten op het planten van fruit en het onderhouden van bomen, en ons in staat stellen om te investeren in milieuvriendelijker materiaal dankzij de besparingen die dat oplevert.
- In samenwerking met naburige gemeenten ontwikkelen we een groen-blauw netwerk om de stad groener te maken, hitte-eilanden en overstromingen tegen te gaan en ecologische corridors voor flora en fauna te creëren.
- We starten met de ontwikkeling van nieuwe groene ruimten om geleidelijk de “3- 30-300” doelstelling te bereiken, die stelt dat elke inwoner vanuit zijn huis ten minste drie grote bomen moet kunnen zien, 30% bomen in zijn buurt moet hebben en zich binnen 300 meter van een groene ruimte moet bevinden. In sommige van deze gebieden zullen we educatieve boomgaarden en fruithagen aanleggen, die plekken voor sociale interactie bieden en tegelijkertijd de biodiversiteit vergroten.
- We zullen onze inspanningen opvoeren om het publiek bewust te maken van het belang van foeragerende insecten voor onze omgeving, terwijl we initiatieven ten gunste van deze insecten voortzetten en versterken, zoals het herstel van geschikte omgevingen en de installatie van insectenhotels en honingspiralen in openbare en particuliere ruimten.
- Waar mogelijk zullen we de waterdichting van betonnen oppervlakken verwijderen.
- We zullen het principe van geïntegreerd regenwaterbeheer toepassen om bodemafdekking tot een minimum te beperken. Dit omvat het scheiden van schoon en vuil water, het infiltreren van water zo dicht mogelijk bij de bron en het minimaliseren van het gebruik van riolen. We zullen de doorlaatbaarheid van onbebouwde gebieden, zoals trottoirs, parkeerplaatsen en schoolpleinen, onderhouden en herstellen om de natuurlijke infiltratie van water aan te moedigen.
- We zullen ook de mogelijkheid onderzoeken om reservoirs te delen tussen gebouwen in de buurt en een netwerk van reservoirs te ontwikkelen voor gemeentelijke diensten, om te gebruiken voor het besproeien van plantages, reiniging en andere doeleinden.
- Tot slot zullen we de aanwezigheid van water in de openbare ruimte ontwikkelen, zowel in recreatieve als in utilitaire vorm, door openbare fonteinen in speelgebieden te creëren en vijvers en drinkplaatsen in gemeenschappelijke groene ruimten te herstellen.
4. Bestrijding van geluidsoverlast en luchtvervuiling
- We zullen geluidsniveaumeters en apparaten om de luchtkwaliteit te meten in openbare ruimtes installeren om het bewustzijn over deze onzichtbare maar schadelijke verontreiniging te vergroten. We zullen ervoor zorgen dat er meer van deze apparaten worden geïnstalleerd rond scholen en zullen samenwerken met groepen die gespecialiseerd zijn in deze gebieden, zoals “de luchtzoekers”.
- We zullen werken aan het verminderen van geluidsoverlast in scholen door stiltegebieden te creëren en de geluidsisolatie te verbeteren.
- Bij de aankoop van gemeentelijke apparatuur zullen we systematisch criteria voor geluidsoverlast en luchtvervuiling opnemen en bijvoorbeeld de voorkeur geven aan geluidsarme bladblazers.
- We zullen een actieplan opstellen om de blootstelling van de meest kwetsbare bevolkingsgroepen, zoals kinderen en ouderen, aan verontreinigende stoffen binnenshuis te verminderen. Dit omvat de aankoop van milieu- en gezondheidsvriendelijke producten voor gemeentelijke gebouwen, kinderdagverblijven, scholen en verpleeghuizen.
- We zullen een charter aannemen voor de aankoop van gezonde materialen om de blootstelling aan vervuilende stoffen binnenshuis in gemeenschapsgebouwen te verminderen, waarbij we voorrang geven aan producten die de gezondheid en het milieu respecteren, zoals verf, isolatie en schoonmaakproducten. Daarnaast zullen we een handvest of strenge regels invoeren voor het sproeien van giftige gewasbeschermingsmiddelen in de buurt van huizen en gemeenschapsinfrastructuur, zoals sportvelden, scholen en andere gevoelige gebieden. Deze maatregelen zullen helpen om een gezondere leefomgeving te creëren door de blootstelling van burgers aan een reeks schadelijke stoffen te verminderen.
- We zullen gebruik blijven maken van het dienstencontract van Leefmilieu Brussel voor de levering van materiaal voor schoonmaak en hygiëne. Waar mogelijk zullen we onze aankopen via dit kanaal zelfs verhogen, omdat deze aanpak ons in staat stelt te profiteren van voordelige prijzen dankzij schaalvoordelen, terwijl we toegang krijgen tot producten die veel duurzamer zijn voor het milieu.
- We zullen van de gemeente een ‘auto-off’-gebied maken door de juiste bewegwijzering te introduceren om automobilisten aan te moedigen hun motor uit te zetten als dat niet nodig is. Deze maatregel zal helpen om de gezondheid van de inwoners te beschermen, vooral die van kinderen, en tegelijkertijd de vervuiling en de energiekosten terugdringen.
5. Beperk visuele vervuiling en controleer verlichting
- We zullen reclamevrije zones invoeren rond historische ruimtes, in de buurt van scholen en in natuurgebieden door strikte planningsregels in te voeren en te handhaven.
- We zullen systematisch zo veel als mogelijk reclame verwijderen in de openbare ruimte bij het aanvragen van vergunningen. Bovendien zullen alleen vergunningen worden verleend voor het vertonen van reclame die voldoet aan ethische criteria, met name op het gebied van de strijd tegen klimaatverandering, junkfood en seksisme. Daarnaast zullen we de installatie van verlichte en digitale reclameborden verbieden om de impact op het milieu te verminderen.
- We zullen de regelgeving voor reclame in brievenbussen aanscherpen en op regionaal niveau pleiten voor de invoering van een systeem waarbij alleen mensen die er uitdrukkelijk voor hebben gekozen om reclame te ontvangen een sticker op hun brievenbus mogen plakken.
- We zullen “zwarte schermen” creëren om de leefomgeving van nachtdieren te beschermen en het publiek bewust blijven maken van de impact van overmatige verlichting en lichtvervuiling door initiatieven zoals de “Nacht van de duisternis”.
6. Van Oudergem een “zero pesticiden” gemeente maken
- We zullen een bewustmakingscampagne houden over de gevaren van pesticiden voor de gezondheid en het milieu, om bewoners en winkeliers te informeren over milieuvriendelijke alternatieven voor het onderhoud van tuinen, binnenplaatsen en terrassen.
- We zullen het gebruik van pesticiden in de openbare ruimte verbieden en natuurlijke tuinbouw promoten, in samenwerking met verenigingen zoals Natuurpunt.
- We zullen er ook voor zorgen dat gemeentelijke planten duurzaam worden aangekocht en met zo min mogelijk sporen van pesticiden.
7. De toegang tot gezondheidszorg en preventie voor iedereen vergemakkelijken
- We zullen de toegang tot gezondheidszorg vergemakkelijken door de oprichting van multidisciplinaire medische centra te ondersteunen en de samenwerking tussen zorgverleners, sociale diensten en lokale verenigingen aan te moedigen, zodat gezondheid op een geïntegreerde en allesomvattende manier kan worden benaderd.
- We zullen burgerinitiatieven ondersteunen om gespreksgroepen op te zetten voor mensen met een chronische ziekte, we zullen de ontwikkeling van levensprojecten vergemakkelijken en we zullen gemeenschappelijke ruimten ter beschikking stellen.
- We zullen de toegang tot geestelijke gezondheidszorg verbeteren door psychologische consultaties te organiseren in OCMW’s, scholen en ontmoetingsplaatsen. Deze diensten, gefinancierd door de netwerken voor geestelijke gezondheidszorg, zullen individuele of groepsinterventies mogelijk maken, afhankelijk van de behoeften van de bewoners.
- We zullen gezondheid integreren in alle gemeentelijke beleidslijnen. We zullen ervoor zorgen dat de betrokken administraties, waaronder het OCMW, efficiënt samenwerken om te vermijden dat ze in silo’s werken. De schepen die verantwoordelijk is voor gezondheid zal ervoor zorgen dat lokale actoren, zoals de schoolgezondheidsdiensten, het OCMW en lokale verenigingen, betrokken worden bij alle initiatieven die met gezondheid te maken hebben.
- We zullen ook de component gezondheid en welzijn integreren in het huisvestingsbeleid, om te zorgen voor continuïteit in de huisvestingsmogelijkheden voor oudere mensen.
- We zullen ook EVRAS uitrollen naar alle gemeentescholen in Oudergem.
- We zullen het sportaanbod uitbreiden om lichaamsbeweging voor iedereen toegankelijk te maken, vooral voor mensen met een handicap.
- We zullen fietsen, wandelen en lopen aanmoedigen en faciliteren als onderdeel van het dagelijks leven.
- We zullen openbare sportplekken uitbreiden, zoals buitensporttoestellen en skateparken. Deze ruimtes kunnen worden beheerd door groepen, sportleraren of maatschappelijk werkers om inclusie en sociale cohesie te bevorderen.
- We zullen ook minder vlees aanbieden in lokale kantines, met minstens één vegetarische optie bij elke maaltijd.
8. Oudergem, een diervriendelijke gemeente
- We zullen ervoor zorgen dat de schepen die verantwoordelijk is voor groen en biodiversiteit ook verantwoordelijk is voor dierenwelzijn. Deze verantwoordelijkheid omvat het opnemen van dieren in crisismanagementplannen en het verspreiden van “Dieren Hier” stickers om hulpdiensten te informeren over de aanwezigheid van dieren in huizen.
- We blijven het publiek bewust maken van het effect van vuurwerk op dieren en geven de voorkeur aan geluidsarm vuurwerk voor gemeenschapsfeesten.
- We zullen een functionaris voor dierenwelzijn (AWO) aanstellen binnen het lokale politiekorps om te zorgen voor een rigoureuze follow-up van diergerelateerde klachten. Politieagenten zullen worden opgeleid om de microchips van gevonden dieren te lezen en om de follow-up van klachten over dierenwelzijn te verbeteren.
- We zullen dierenbemiddelingsprojecten in scholen ondersteunen, met inachtneming van de welzijnsvoorwaarden voor de dieren en op voorwaarde dat de lokalen geschikt zijn, evenals bezoeken aan opvangcentra.
- We zullen de toegang tot diergeneeskundige zorg voor kwetsbare groepen blijven ondersteunen en wederzijdse hulpmechanismen voor mensen in het ziekenhuis blijven organiseren.
- We zullen stoppen met het gebruik van de term “ongedierte” en deze vervangen door “plaagdieren” (duiven, ratten, vossen, enz.) en het publiek bewust maken van hun ecologisch belang. We zullen zachte bestrijdingsmaatregelen promoten en het gebruik van rattengif in en rond groene gebieden vermijden.
- We zullen het publieke bewustzijn over dierenwelzijn (BEA) vergroten door onze reikwijdte uit te breiden naar alle soorten dieren. Dit omvat niet alleen gezelschapsdieren, maar ook liminale diersoorten, boerderijdieren en wilde dieren. Deze alomvattende aanpak zal een respectvol en bewust samenleven aanmoedigen tussen bewoners en de verschillende diersoorten die op ons grondgebied aanwezig zijn.
- We zullen gebieden creëren waar honden vrij kunnen rondlopen, zonder de biodiversiteit of andere gebruikers van groene ruimten aan te tasten. Deze gebieden zullen speciaal ontworpen worden, met activiteitenpaden voor honden, en zullen zowel gemeentelijke als regionale gebieden omvatten.
- Tot slot zullen we het aantal hondenlosloopgebieden uitbreiden, zodat honden hun behoefte kunnen doen in speciale zones, wat bijdraagt aan de netheid van openbare ruimten.